OSTEOPOROZA

CO TO JEST?

NAZYWANE ZSZESZOTNIENIEM KOŚCI

Jest to stan kości w którym dochodzi do zmniejszenia gęstości mineralnej kości i zaburzenia jej struktury i jakości.

Najczęściej dotyczą kręgosłupa, kości przedramienia i szyjki kości udowej, ale mogą wystąpić również w innych lokalizacjach.

Często zwracają na to uwagę, oglądając zdjęcie, ortopedzi, za co możemy być im wdzięczni. Ta informacja powoduje że Pacjenci zaczynają się leczyć. Czasami jest też za późno, gdy dochodzi do złamań osteoporotycznych:

- kości nadgarstka

- okolice stawu biodrowego - kość udowa

- kręgi.

Rozróżniamy osteoporozę: pierwotną i wtórną.

Najczęściej występuje osteoporoza pierwotna, będąca konsekwencją starzenia się układu szkieletowego. Rozwija się u kobiet po menopauzie oraz u mężczyzn w podeszłym wieku. Utrata gęstości mineralnej kości jest nieuchronnym procesem związanym z wiekiem, rozpoczynającym się już około 40. roku życia u kobiet i 45. roku życia u mężczyzn.

Przyczyna:

• zła dieta (głównie mała podaż wapnia, witaminy D, niedożywienie)

• palenie tytoniu

• nadużywanie alkoholu

• mała aktywność fizyczna

• oraz niedostateczna ekspozycja na światło słoneczne.

Rzadziej występuje osteoporoza wtórna, będąca wynikiem innych chorób lub stosowania niektórych leków. Ta postać osteoporozy dotyczy osób w każdym wieku. Do przyczyn osteoporozy wtórnej należą m.in. zaburzenia hormonalne (nadczynność tarczycy, nadczynność przytarczyc, cukrzyca, przedwczesna menopauza), choroby układu pokarmowego przebiegające z zaburzeniami wchłaniania, przewlekłe zapalne choroby reumatyczne. Do leków sprzyjających powstaniu osteoporozy wtórnej należą m.in. glikokortykosteroidy, leki przeciwpadaczkowe i heparyna.

Osteoporoza i jej powikłania są jednymi z najczęstszych przyczyn zgonów w krajach rozwiniętych - złamania kości powodują bowiem wiele powikłań takich jak przewlekły ból, zanik mięśni, unieruchomienie, odleżyny, zatorowość płucna, zwiększona zapadalność na zakażenia. Leczenie ich wymaga zwykle długiego pobytu w szpitalu i wytrwałej rehabilitacji a także często opieki długoterminowej osób drugich.

Rozpoznając osteoporozę lekarz bierze pod uwagę szereg informacji, szczególnie dotyczących czynników ryzyka jej rozwoju oraz występowania w przeszłości złamań kości.

Densytometria kości techniką DEXA (dual energy X-ray absorptiometry)

Ocenia gęstość mineralną kości; wykorzystywana w rozpoznawaniu osteoporozy oraz w ocenie skuteczności stosowanych leków. Badanie to nie powinno jako jedyne decydować o rozpoczęciu leczenia, gdyż nie wystarczająco określa ryzyko złamań osteoporotycznych – u wielu osób zagrożonych złamaniem (u których powinno się rozpocząć leczenie) gęstość mineralna kości jest w normie lub tylko nieznacznie obniżona. Wynika to z tego, że na podatność kości na złamanie mają wpływ także inne czynniki.

Celem leczenia osteoporozy jest zapobieżenie złamaniom kości oraz wynikającym z nich powikłaniom. Czynnikiem decydującym o skutecznej walce z chorobą jest dobra współpraca pacjenta i lekarza. Uświadomienie sobie skrytego przebiegu choroby (dopóki nie dojdzie do złamania kości) powinno stać się motywacją do odpowiednio wczesnej modyfikacji stylu życia oraz regularnego stosowania leków.